Wat is de zin van mijn leven? Waarom moet ik toch zoveel moeilijke keuzes maken? Kan een ander persoon mij echt begrijpen? Ben ik bang om te sterven?
Misschien heb jij jezelf al eens één van bovenstaande vragen gesteld. Misschien denk je wel heel vaak na over zulke onderwerpen. Of, misschien vind je zulke vragen allemaal maar veel te abstract.
Existentiële psychologie is een tak binnen de psychologie die zich expliciet wil bezighouden met de diepere thema’s die bovenstaande vragen oproepen. Maar wat houden deze diepere existentiële thema’s nu precies in?
Existentieel psychotherapeut Irvin D. Yalom (1980) stelt dat we als mens geconfronteerd worden met vier telkens terugkerende thema’s of existential givens: dood, vrijheid, isolatie en betekenis. Hij noemt dit existential givens omdat deze vier kwesties volgens hem eigen zijn aan het menselijk bestaan: elk mens komt er vroeg of laat mee in aanraking. Daarnaast gaat iedereen op zijn eigen manier om met deze niet altijd gemakkelijke en vaak diepgaande onderwerpen.
1. Het eerste thema dat Yalom centraal stelt is dat van de dood. Als mens zijn we in essentie allemaal sterfelijk. Deze vaststelling kan allerlei gevoelens met zich meebrengen. De gedachte dat jijzelf of één van jouw geliefden op een dag zomaar kan ophouden met bestaan, kan bijvoorbeeld heel veel angst met zich meebrengen. Deze angst kan er voor zorgen dat we het onderwerp ‘de dood’ soms liever uit de weg gaan.
Dat wij als mens sterfelijk zijn, betekent echter ook dat we uniek kunnen zijn. Onze tijd is namelijk gelimiteerd, op een dag zal het eindigen. Doordat onze tijd gelimiteerd is, moeten we keuzes maken over hoe we deze tijd besteden: we kunnen niet alles doen. Wij maken allemaal andere keuzes in hoe we onze tijd invullen, waardoor elk van ons een uniek levenspad uitrolt.
2. De tweede kwestie die Yalom naar voren schuift is die van de vrijheid. Hierboven ging het al kort even over keuzes maken. Volgens Yalom zijn wij als mensen vrij om te kiezen. Dit kan langs de ene kant positief en bevrijdend voelen: wij hebben de mogelijkheid om autonoom te handelen.
Langs de andere kant kan keuzevrijheid soms zwaar wegen en confronterend zijn. Dat we vrij zijn om te kiezen, betekent namelijk ook dat we verantwoordelijk zijn voor de keuzes die we maken. Soms willen we die verantwoordelijkheid helemaal niet en kunnen we ons schuldig voelen omwille van keuzes die we wel of juist niet maken.
3. Vervolgens stelt Yalom dat we als mensen fundamenteel geïsoleerd zijn van elkaar. Dit betekent dat we uiteindelijk een ander persoon nooit helemaal kunnen begrijpen, dat er altijd een soort van kloof is tussen onszelf en de ander. Dit kan resulteren in een innerlijk conflict: langs de ene kant kunnen we een stekende separatie of afstand ervaren ten opzichte van een ander en willen we ook een autonoom individu zijn. Langs de andere kant verlangen we soms zo naar verbondenheid, om ergens deel van uit te maken, om elkaar echt te kennen.
4. Ten slotte wijst Yalom ons op de kwestie van betekenisgeving. Wij hebben als mensen nood aan een gevoel van zin, we verlangen ernaar dat ons leven zinvol aanvoelt. Dit is echter niet altijd zo en soms kunnen we worstelen met gevoelens van betekenisloosheid. Volgens Yalom zijn we daarom uitgedaagd in het zoeken, vinden en vooral creëren van de betekenis in ons leven.
Samengevat wil de existentiële psychologie zich bezighouden met de fundamentele, diepgaande thema’s van het menselijk bestaan. Yalom doet een suggestie over wat die fundamentele thema’s dan precies zijn. Volgens hem zijn de dood, vrijheid, isolatie en betekenis vier givens die ons als mens hoe dan ook confronteren en uitdagen. Welk existentieel thema ben jij al tegengekomen in jouw leven?
Bron: Yalom, I. D. (1980). Existential Psychotherapy. BasicBooks.
opgroeienblog.wordpress.com 
Plaats een reactie